Faqja Kryesore  >> Historia  >> Pashalleqet e medha
 

Historia e Shqipërisë - Pashallëqet e Mëdha

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
 

 


 

Turqia në shek. XVIII

Revolucioni i madh borgjez frëng, që përmbysi regjimin feudal absolutist dhe shënoi në kthesë të rëndësishme në historinë e njerëzimit, pati pasoja të mëdha në gjendjen politike ndërkombëtare.

Idetë e revolucionit frëng u përhapën në vendet e ndryshme të Evropës dhe u dhanë kudo një hov lëvizjeve revolucianare kundër regjimeve absolutiste. Ngadhënjimi i këtyre ideve në Francë dhe kthimi i Francës në një vatër lëvizjesh revolucionare shqetësuan monarkitë e mëdha absolutiste të Evropës: Austria, Prusia e Rusia formuan një koalicion kundër Francës revolucionare. Për t'i pasur duart e lira në luftën e tyre kundër Francës. Austria dhe Rusia i dhanë fund luftës kundër Turqisë.

Me nënshkrimin e paqes së Sistovos (1791) dhe të Jashit (1792) Austria dhe Rusia hoqën dorë përkohësisht nga symimi që ushqenin në kurriz të Turqisë dhe e drejtuan vëmendjen e tyre te Franca. Kjo i dha rast Turqisë të çlirohej për disa vjet nga frika e sulmeve të jashtme dhe të merrej më tepër me punët e saj të brëndëshme.

Gjendja e brendëshme e Perandorisë Otomane në fund shek. XVIII ishte e vajtueshme. Jo vetëm në Shqipëri, por në krejt zotërimet turke të Evropës, Azisë dhe Afrikës, autoriteti i sulltanit ishte tronditur nga tendencat separatiste të feudalëve të mëdhej dhe nga konfliktet e armatosura që shpërthenin herë pas here midis pashallarëve provincialë dhe pushtetit qendror turk. Në të njëjtën kohë, në popullsitë e kombësive të shtypura të Ballkanit po rritej lëvizja kombëtare. Të gjitha këto lëvizje po i gërryenin seriozisht themelet e perandorisë.

Tani që u largua për disa vjet rreziku i konflikteve të jashtme, qeveritarët turq menduan të bënin disa reforma për të shpëtuar perandorinë nga katastrofa. Inisiator i një programi reformash u bë vetë sulltan Selimi i III (1789-1807) me të ashtuquajturin "Nizami Xhedid" (Sistem i ri). Në thelb programi i tij parashikonte vetëm forcimin e aparatit shtetëror, shtimin e burimeve financiare me anën e një sistemi të ri taksash dhe organizimin e një ushtrie të re me të cilën të shtypte forcat kundërshtare të brendëshme dhe të mbronte kufijtë e perandorisë. "Nizami xhedid" nuk parashikonte asnjë masë për të ndryshuar strukturën feudale-ushtarake të vjetëruar që ishte shkaku kryesor i krizës së Turqisë.

Një nga masat e para që përmbante programi i Selimit III ishte shypja e pashallëkqeve autonome dhe gjysmë-autonome që ishin ngritur në territoret e Perandorisë Otomane. Sulltani tani e ndjente vehten të fortë për t'i shtypur këto pashallëqe pasi Austria dhe Rusia, të cilat më parë i nxitnin sundimtarët separatistë të ngrinin krye kundër Portës së Lartë, nuk kishin përkohësisht interes të shëmbej Turqia. Nga sundimtarët e pashallëqeve shqiptarë, Kara Mahmut Bushatlliu kujtoi se ngjarjet ndërkombëtare po zhvilloheshin në favor të tij. Prandaj, më 1792, ai i prishi marrëdhëniet me sulltanin. Përkundrazi Ali Pashë Tepelena e parashikoi se gjëndja ndërkombëtare po kthehej në dobi të Turqisë dhe nuk ishte koha e favorëshme për acarimin e marrëdhënjeve të tij me Stambollin. Si rrjedhim, duke filluar nga viti 1792. ai i ndërpreu përkohësisht fushatat për zgjerimin e kufijve të pashallëkut dhe u përpoq ti respektonte marrëdhënjet e bindjes ndaj sulltanit.

Pashallëqet
e Mëdha

Pashallëku i Shkodrës
Pashallëku i Beratit
Pashallëku i Janinës
Turqia në shek. XVIII
Marrëdhëniet midis Pashallëqeve
Turqia kundër
Oxhaqeve shqiptare
Masakra e Manastirit
Fundi i Regjimit Feudal
Kryengritjet në Toskëri
Kryengritja e Shkodrës


 

 

PËRSHTYPJET  ::  KUSH JEMI  ::  KONTAKTO  ::  FORUM  ::  CHAT

Albanian Network Group - 2003