Ti perëndi e ligjërisë,
që rri në malt të Tomorit,
Unju posht' e më ndih pakë, o motra im'e
të gjorit!
Më ke leshrat të florinjta e të ergjëndtë
krahrorë,
Ball' e gush' e faq'e llërë dhe këmb'
e duar dëborë;
Sikundër do malësorët dhe pyjet e bagëtinë,
Duaj edhe fusharakët dhe arat' e bujqësinë,
Edhe ti, o mëmëz' e dheut, q'i fale dheut
aq' uratë,
Sa pjell mijëra të mira e kurrë s'mbetetë
thatë,
I dhe lul'e bar e gjethe, bim' e drith' e pem' e drurë,
Mblodhe gjithë bukuritë edhe kanisk ia ke
prurë.
Të keqen, o symëshqerë, shikomë
një herë në syt!
Si lulet' e si bilbili edhe unë jam djali yt.
Gjithë këto farë lulesh e këtë
të bukur erë,
Këtë mblerim, këto gjyrë vallë
nga ç'vent'i kesh nxjerrë!
O sa e madhe bukuri! As më thua ku e more!
O bukuroshe, t'u bëfsha, ngaha gjiri yt e nxore?
Apo me dorët të bukur e more nga gjir'i
Zotit,
Nga qielli, nga parajsa, nga prehër' e plotë
i motit?
Kudo shkel këmbëza jote, gëzohet vendi
e mbleron,
Tekdo heth sythit e qeshur, bukuri' atje lulëzon!
Ti zbukuron faqen' e dheut, ti do e ushqen njerinë,
Më të gjallë, dhe pas vdekjes e pret
duke hapur gjinë!
Vjen dimëri, t'i than lulet, ti me një frym'
i ngjall prapë,
Napënë q'u heth përsiprë, ua heq
me ver' e me vapë.
Bujkun e zgjuan me natë edhe vë përpara
qetë,
Nisetë pa zbardhëllyer për punëzët
të vërtetë;
Mer pluarin e parmëndën, zgjedhën,
tevliknë, hostenë,
Kafshën, farën, shoknë, bukën,
trajstënë, lakrorë, qenë...
Shërbëtor'i mëmës' së dheut,
q'e ka zëmrënë plot shpresë,
Del kur hapet trëndafili dhe bari ë'shtë
gjithë vesë;
I falet Zotit t'vërtetë dhe zihet nga pun'
e mbarë,
Zëmërzën e ka të bardhë dhe
të qëruar e të larë.
Pa lodhur e pa këputur, pa djersë e pa
mundime,
Njeriu i gjorë në jetë nukë gjen
dot as thërrime,
Si të punosh dit' e natë e të bësh
ç'duhenë gjithë,
Ahere kërko nga Zoti të t'apë bukëz'
e drithë.
Njeri, puno, mos pusho kurrë dhe lark nga makutërija,
Zëmërnë kije të gjerë, mos
ki keq, pa t'ep Perëndija.
Puna ka duk e uratë, Zot'i math e ka bekuar,
Njerinë mi faqet të dheut e dërgoi
për të punuar.
Ver' o e bukura verë, që na vjen nga i
madhi Zot
Me mirësi, me bukuri, me gas të math, me
duar plot,
Sindëkur çel trëndafilë, e i
fal bilbilit zënë,
Ashtu na bije nga qielli një gas në zëmërt
tënë.
Zot'i e i vërtetë për të ushqyer
njerinë,
Për të zbukuruar dhenë, për të
shtuar mirësinë,
I dha zjarr e flakë diellit, i fali dhe shinë
resë,
Bëri dimërin e verën dhe zemrës
son' i dha shpresë.
Për të arriturë rrushnë ç'ka
punuar Perëndija,
Qielli, dheu, dielli, shiu, njeriu, tërë
gjithësija!
S'është çudi pse na dëfren ver'
e bukur zemrën tënë;
Ç'ka punuar Perëndija edhe njeriu, sa
e bënë!
Ju shokë, kur pini verën, mos dehi, mos
zëmërohi,
Mos u zihni, mos u shani, mos lëvdohi, mos qërtohi,
Se përçmoni Perëndinë, q'i ka
falur hardhisë rrush,
Edhe kërkon dashurinë e ndodhet fshetazi
ndaj jush;
Po gëzohi, prehi, qeshni, duhi, zbaviti, dëfreni,
Flisni fjalë të pëlqyer, loni, këndoni,
kërceni,
Bëjeni zëmrën të gjerë edhe
shtoni dashurinë,
Mirësinë, njerëzinë dhe besën
e miqësinë,
Se në breng' e në të keqe, në
punë e në të pirë,
Mirretë vesh njeriu i lik, njihetë njeriu
i mirë.
A e shihni gjithësinë, yjtë, Diellinë,
Hënën,
Dhenë, erën, retë, kohën, Kashtën'
e Kumtërit, Shënjën,
Si janë përveshur gjithë edhe lëçijn'
e punojnë,
Njëri-tjatërit i ndihin, ashtu punën
e mbarojnë.
Në mest të këti rrëmeti, të
punëtorëve shumë,
Njeriu duhet të lëçinjë, apo
të bjerë në gjumë?
Mundohetë punëtori, po në zemërzët
të qetë
Sa gas të math ndjen, kur njëra që
heth, i pjell dymbëdhjetë!
Kur e sheh kallin' e plotë të kërrusurë
nga barra,
Dhe parajsën e vërtetë të çfaqurë
nëpër ara,
Kur heth lëmën e mbleth toknë, ndan
bukn' e kashtën mënjanë,
U heth kuajve e qevet, që janë lodhur, të
hanë,
Kur e përmbush plot shtëpinë me drith'
e me gjë të gjallë,
Shtrohet me uri në bukë e ha me djersë
në ballë.
Sheh pjergullnë, manë, fiknë, thanënë,
arrën, ullinë,
Mollën, dardhën, pjeshkën, shegën,
vadhënë, ftuan, qershinë,
Kumbullatë, zerdelinë, ngarkuar me pemë
gjithë,
Oborrë plot gjë të gjallë, shtëpinë
mbushur me drithë,
Dhe zëmëra i gëzohet, pa i faletë
Perëndisë,
Q'e çpërblen punën e djersën
e mundimn' e njerëzisë.
Qysh rroit mblet' e uruar dhe ven' e vin e lëçijnë,
Ca havllinë ndërtojnë, ca nëpër
lule shëndijnë.
O ç'punë me mënt punojnë, sa
bukur e bëjn' e mirë!
N'apin dyllëtë, q'ep dritë, dhe mjaltë
thjesht' ëmbëlsirë.
Dhe punëtorët' e mirë m'atë mënyrë
punojnë,
Edhe gjithë njerëzija me mundimt t'atyre
shkojnë;
Njëri mih, tjatëri lëron, njëri
mbjell, tjatëri prashit,
Kush t'harr, kush korr, kush mbledh duaj, kush shin,
kush sharton, kush krasit,
Një bën pluar' e sëpatën, një
parmendën, një shtëpinë,
Një pret e qep, një merr e ep, një
mbath, një shikon mullinë,
Çdo njeri një farë pune bën
në mest të shoqërisë,
Kjo ësht' udh' e Perëndisë, ky është
nam i gjithësisë.
Edh' ajo miza përdhese, ç'i duhetë
për të ngrënë,
Eshtë rrahur e përpjekur e me kohëz'
e ka vënë.
Ka një punë të punonjë si çdo
gjë q'është në jetë,
Kshu e ka thënë me kohë Zot'i math
e i vërtetë.
Bujku mundohet në verë, po në dimër
rri e prëhet,
Sheh shtëpizënë më kamje, edhe
zëmëra i bëhet,
Gratë të gjitha punojnë n'avlëmënt
e në të tjera,
Edhe jashtë fryn e bije, por kur na trokëllin
dera:
Eshtë nj'udhëtar i gjorë, që ka
mbetur në dëborë,
I kanë ngrirë të mjerit vesh' e goj,
e këmb' e dorë;
Ngrihet i zot'i shtëpisë edhe të huajthin
e merr,
E vë në kryet të vatrës me njerëzi,
me të math nder,
Posa e shohënë që vjen, i ngrihen gjithë
fëmija,
Se të huajnë më derë na e dërgon
Perëndia,
Pa i bëjnë zjarr e ngrohet edh'e mbajnë
me të mirë,
I sjellin shtresë të flerë edhe të
ngrën' e të pirë.
Kështu të huajt' e miqtë njeriu q'është
i uruar
I pret me krahëror hapur e i përcjell të
gëzuar.
Në verë që çelen lulet, qielli
ndrin si pasqyrë,
Sbukurohetë faq'e dheut e merr mijëra fytyrë;
Pa ngjallenë më çdo lule, më
çdo bar e më çdo fletë
Gjëra të gjalla me mijë, rroitin nga
dheu si mbletë.
Shpest' e mizatë këndojnë e kuajtë
hingëllijnë,
Lulet' e bukura m'erë si ar e si flori ndrijnë,
Bujku nget pëndën e lëron, mbjell a
bën gati ugarë,
Kalorësi i shkon njatë dhe i thotë
-- puna mbarë --
Papo merr anën e lumit me zëmërë
të gëzuar,
Këndon, fishëllen e vete ngadalë, duke
mejtuar;
Vë re lumën e kulluar, që ikën
me ligjërime,
E ndër ment të ti i bije ca t'ëmbla
shumë mejtime.
Vashazëtë bukuroshe, posi shqerratë
manare,
Si kapërollet e malit, si thëllëzatë
mitare,
Venë të lajnë në lumë gjithë
tok duke kënduar,
Me gas në sy e në buzë e me lulezë
nër duar;
Përveshin llërët' e bardha dhe të
majm'e të perndijta,
Pulpazëtë bukuroshe e këmbëzët'
e kërthijta.
Dallëndyshja që fluturon e ndehetë
përmi lumë,
U afrohetë si mike e u thotë fjalë
shumë,
Dhe mëshqer' e përkëdhelur vjen në
lumë të pij' ujë,
A të prëhetë në hije, a të
bënjë gjë rrëmujë.
Bari, bima vatur më bres e bujku shum' i gëzuar,
Si bariu kur merr kërthinë edh'e përkëdhel
ndër duar.
Bilbili ia thotë bukur, lumi vete gjithë
valë,
Ep erën e Perëndisë trëndafili
palë-palë.
Veç një vashëz' e mjerë qan
të motrënë, q'e ka lënë,
O! është mbuluar në dhe vashëza
fytyrëhënë!
Mëma dhe motëra mbetur në zi e në
vaj të shumë,
Dhe shqerra manarez' e saj, e përzieshmez' e
për lumë!
Të këput shpirtinë plaka, kur zë
dhe nëmëron e qan,
Ah, i ziu njeri në jetë sa heq e sa duron
e mban!
Vashën vërtet e mbuluan, po shpirt'i saj
në qiej shkoi,
Hapi krahëthit e lehtë, në hapësirat
fluturoi;
Bukuri e saj u përzje me bukurizët të
prillit,
Me fjalëzët të bilbilit, me erët
të trëndafilit,
Gjësendi s'humbetë kurrë e gjë
s'vdes me të vërtetë,
Mase ndryshohenë pakë, po janë në
këtë jetë;
As shtohet, as pakësohet, as prishetë gjithësija,
Vdesën e ngjallenë prapë si gjith'
edhe njerëzija.
Këtu janë gjithë ç'janë
e gjithë ç'gjë munt të jetë,
Engjëllitë, Perënditë dhe ajy
Zot'i vërtetë!
Se një trup e një shpirt është
gjithësia, që s'ka anë,
Të gjallë edhe të vdekur gjithë
brënda në të janë.
Perëndija njerin' e parë e mori prej dore
vetë,
E zbriti mi faqet e dheut, q'ish me lulez' e fletë,
Më të drejtënë të themi,
mbi faqet të dheut e ngriti,
E bëri të zotthin' e dheut edhe kështu
e porsiti:
Nga kjo baltë të kam bërë, rri
këtu, më paç uratë,
Mos u loth e mos psho kurrë, po përpiqu
dit' e natë,
Sheh si punon gjithësija? Ashtu të punosh
edhe ti,
Të mos rrish kurrë pa punë e të
vësh duartë në gji.
Mos u bëj i lik e i keq, i paudh' e i pabesë,
I rrem, i ndyrë, i dëmshim, i rënduar
e pa shpresë,
Mbërohu nga të këqijat, prej çdo
farë ligësije,
Prej nakari, prej lakmimi, prej vjedhjeje, prej marrëzije,
Mos vra, mos merr tek s'ke vënë, edhe ki
nam dashurinë,
Bes' e fe ki urtësinë, të drejtënë,
mirësinë.
Në bëfsh mirë, liksht s'gjen kurrë,
po, në bëfsh liksht, mos prit mirë,
Ki dëshirë për të mirë dhe
në zemërë mëshirë,
Ji i but', i urt', i vyer e mos u bëj kurrë
makut,
I egër e i mërzitur dh'i mahnitur si madut,
Mos ju afro dhelpërisë, po së drejtësë
iu nis pas;
Në dëgjofsh fjalët' e mija, do të
jesh gjithënjë në gas.
Nga gjithë ç'pat gjithësia, të
kam dhënë dhe ty pjesë,
Në u bëfsh si them, i mirë, emr'i math
do të të mbesë.
Të kam dhënë mënt të mësosh,
të vërtetën me të ta shohç,
Dhe zëmër' e vetëdijë, të
mir' e të drejtën ta njohç,
Do të të lë dhe nevojën, udhën
të të tregonjë,
Të të ndihnjë më çdo punë,
të të mësonj' e të të zgjonjë.
Gjithë të mirat që janë, këtu
në dhet i kam mbuluar,
Po gjësendi në shesh s'nxjerr dot pa dirsur
e pa munduar;
I gjen të gjitha me kohë, po rrëmo
thell' e më thellë,
Ç'do gjë që të duhet, kërkoje,
barku i ti do ta pjellë.
Sa gjërërazë të vlera do të
gjesh ti këtu brenda,
Edhe përsipërë soje, e sa do të
t'i ket ënda!
Me fuqit që të kam dhënë, them
që të vinjë një ditë
Të marrç udhën e së mirës
e të gjesh të madhe dritë,
Të marrç vesh dalëngadalë sa
punëra që kam bërë,
Diell, hënë, yj, dhe, qiej e gjithësinë
të tërë!
Po që u bëre i urtë, mua më ke
afër teje,
Ndryshe, qofsh i mallëkuar edhe mërguar
prej meje!
Të parit tënë perndia këto fjalë
vetëm i tha,
I fali gjithë të mirat, i dha uratën
dhe e la.
Det i p'an'i mirësisë, q'emrin tënd
s'e zë dot ngoje,
Qysh e ngrehe gjithësinë pa lënë
farë nevoje!
Fali njeriut urtësinë, mirësinë,
njerëzinë,
Butësinë, miqësinë, dashuri, vëllazërinë;
Epu sheshevet lul' e bar dhe pyjevet gjeth e fletë,
Resë shi, aravet bimë e mos lerë gjë
të metë,
Fali erë trëndelinës, manushaqes, trëndafilit,
Kalliut bukë, mizës pjesë, zogut ngrënie,
zë bilbilit,
E drurëvet epu pemë dhe uratë bagëtisë,
Dërgo dhëmbj' e kujdes për to në
zëmërt të njerëzisë;
Epi pjergulls' e vreshtit rrush dhe vozësë
fali verë,
Mos e lerë pa të kurrë, kurrë
thatë mos e lerë;
Fali diellit flak e zjarr dhe hënës e yjet
dritë,
Edhe detit uj' e kripë, gjithësisë
jet e ditë.
Yjtë le të vinë rrotull dhe njerëzit
të punojnë,
Të dëfrejn' e të gëzohen dhe si
vëllezër të shkojnë.
Tregomu dhe shqipëtarët udhën e punës
së mbarë,
Bashkomi, bëmi vëllezër edhe fjeshtë
shqipëtarë,
Falmi, falmi Shqipërisë ditën e bardh'
e lirisë,
Udhën e vëllazërisë, vahn' e gjithë
mirësisë.
Nxirr të vërtetën në shesht,
paskëtaj të mbretëronjë,
Errësira të përndahet, gënjeshtëra
të pushonjë.
