KAPITULLI I PARË, I DYTË
DHE I TRETË; KAPITULLI I KATËRT
ku tregohet kush jam unë dhe kush nuk jam unë
Jo!... Unë isha tek ai vendi atje poshtë
dhe kisha një emër! Tashti jam këtu
dhe kam një emër tjetër... Ndofta atje
nuk kisha asnjë emër, pasi më kishin
thirrur me një emër . Dhe tashti jam...
Po, mua më quajnë...
Ata qeshin se mua më quajnë...
Ç'ka këtu për të qeshur?
Më parë kisha një emër, kurse
tashti më quajnë... Më quajnë
Odin Mondvalsen. Ç'punë u prish atyre
se mua më quajnë kështu?... Nuk e keni
dëgjuar ndonjëherë këtë emër?
Shumë mirë: dëgjojeni tashti! Si?...
Nuk doni ta dëgjoni? Pse?... Se nuk e keni dëgjuar?
Dhe pastaj?... Nuk e ke dëgjuar më parë,
dëgjoje tashti.
Njerëz me bluza të bardha vijnë vërdallë,
më bëjnë injeksione dhe ikin. Vijnë
ata pa bluza dhe nuk duan të dinë fare për
emrin tim. Ata nuk duan të besojnë se unë
isha në Hënë dhe pastaj, pasi varrosa
katër shokët e mi, erdha këtu në
Mars dhe u bëra Odin Mondvalsen!...
Jo!... Odin Mondvalsen unë isha edhe më
parë se të zbrisnim në Hënë.
Odin Mondvalsen unë isha atëherë kur
nuk isha unë. Pastaj zbritëm në Hënë
ku mblodhëm kunguj, domate dhe qiqra.
Bre! Sa u bënë qiqrat atë vit!... Ne
hëngrëm sa u dendëm dhe pastaj unë
dola përjashtë tek nata dyjavëshe e
Hënës që nga doja të vështroja
Tokën në dritën e Hënës.
Ose dreqi e di në dritën e kujt... Ishte
një gjë e trishtuar të shikoje Tokën
nga Hëna, kur e dije se atje ishte dikush që
të kërkonte me sy, ngaqë kishte mall
të të shihte dhe nuk të shihte dot.
Zot i Madh, si u ngatërruan punët!... Duket
Harizit të Dajlanit i kishte humbur gomari dhe
ne u nisëm për në Mars që ta gjenim.
Pesë vetë për një gomar!... Dhe
ne ishim që të pestë komisarë...
Po ata të katër vdiqën në Hënë
dhe unë i varrosa atje. Pastaj vetëm u nisa
per në Mars për të gjetur gomarin e
Harizit. Duket dikush më thërriste nga pas:
- More, kthehu!... Se gomari erdhi në shtëpi!...
Mirë e kishte ai, po ku dëgjoja unë?!
Isha nisur për një gomar dhe duhej patjetër
ta gjeja!... Duhej patjetër të gjeja një
gomar me shalë ose me samar.
Djalli e mori atë punë!...
Sa zbrita në Mars më diktuan, më arrestuan,
më pyetën, më shanë, më rrahën
dhe pastaj erdhën këta njerëzit me
bluza të bardha. Këta e kanë punën
me injeksione dhe, kur heqin dorë nga ato, vinë
ata të tjerët pa bluza dhe të gjitha
fillojnë nga e para.
-----------------------------------------
Ashtu si në rrëfimin tradicional, kapitulli
i parë na njeh me personazhin kryesor që
quhet Odin Moldvalsen. Por që në këtë
kapitull, që është dhe i dyti dhe i
treti, autori na prezanton me një kod të
ri leximi: raportet njerëzore deri në absurd,
nga njëra anë dhe ruajtja e disa shenjave
orientuese, nga ana tjetër. Këto "shenja
orientuese", si p.sh., "Kisha një emër,
kurse tani më quajnë", " Bre,
sa u bënë qiqrat atë vit!", "Harizit
të Dajlanit i kishte humbur gomari", "njerëzit
me bluza të bardha vijnë vërdallë"
etj., bëjnë që imazhet, qofshin edhe
të përmbysura, janë realiste. Madje
imazhet që krijon autori në këtë
mënyrë fitojnë një ekspresivitet
të fuqishëm.
----------------------------------------------------
KAPITULLI I KATËRT
që merret me zbritjen time në botën
e re.
Më 37 Gusht më arrestuan ngaqë kisha
zbritur në Mars.
Më rrethuan një numër i madh njerëzish
me uniforma dhe më arrestuan në vend. Kur
erdhën autoritetet e shtetit, më mbyllën
në dhomë dhe filluan hetimet.
Bre, sa bukur!...
- Kur je nisur nga Zabotinlanda?
- Prej nga? - pyeta unë i çuditur.
- Ti mos më shiko si i çuditur! - tha
rëndë Hetuesi. - Po e përsëris
pyetjen: kur je nisur nga Zabotinlanda?
Ngrita supet.
- Qëllimi i udhëtimit?
- Të vij këtu në Mars.
- Ku?
- Në Mars.
- Ku?
- Të vij këtu ku jam dhe ku më mirë
të mos isha...
- Shkruaj! - urdhëroi Hetuesi sekretarin e tij.
- Erdha në Botën e Re për qëllime
të dobëta spiunimi.
- Zotëri, unë nuk e thashë një
të tillë!
- i pandehur, vetëm përgjigiu! Cila ishte
detyra juaj e veçantë?
Atë ditë nuk e di si vazhdoi puna më
tej, por kur shfaqja filloi të përsëritej,
m'u kujtua puna e gomarit dhe thashë:
- Ne u nisëm që të gjenim gomarin e
Harizit të Dajlanit...
Sekretari nisi të shkruante, por Hetuesi i bërtiti
me të madhe:
- Mos e shkruaj!
Dhe i urdhëroi rojet të më shtrojnë
në dru.
Nuk e di sa herë u përsërit kjo gjë
dhe sa herë më përcollën hetuesit
tek mjekët dhe mjekët tek hetuesit, se injeksionet
dhe fjalët u ngatërruan aq keq, sa edhe
djalli vetë nuk i ndante dot si u bënë.
