Faqja Kryesore  >> Historia  >> Pashalleqet e medha  >> Janina
 

Historia e Shqipërisë - Pashallëku i Janinës

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
 

 


 

Marrëdhëniet me Eteristët Grekë

Kongresi i Vjenës që u mblodh prej tetorit 1814 deri në qershor 1815 për t'i diktuar Francës së mundur kushtet e paqes dhe për të caktuar hartën e re të Evropës, si dhe krijimi i Aleancës së Shenjtë në tetor 1815 për të respektuar sistemin politik që u krijua në Kongresin e Vjenës, patën riperkusione të ndjeshme për Pashallëkun e Janinës. Disa nga problemet që u biseduan në Kongresin e Vjenës, siç ishte fati i Shtatë ishujve, prekën drejtpërdrejtë interesat e pashallëkut. Ali Pasha u përgatit të dërgonte si delegatë në Vjenë, profesor Psalidhën, për të kërkuar aneksimin e Pargës dhe të qyteteve bregdetare. Por, duke parë kundërshtimin e Anglisë, e cila përpiqej të siguronte për vehte Shtatë ishujt dhe qytetet bregdetare të Epirit, e pezulloi dërgimin e Psalidhës në Vjenë.

Më 15 nëntor 1815, Shtatishujt kaluan nën mbrojtjen e Anglisë.

Sipas marrëveshjes së fshetë anglo-turke që u lidh në fillim të vitit 1817, Anglia mbajti vetëm Shtatë ishujt kurse qytetet bregdetare iu kthyen Turqisë. Nga këto qytete vetëm Parga ndodhej në duart e ushtrive britanike, të tjerat kishin kaluar me kohë nën sundimin e Aliut.

Me raportin e ri të forcave që u vendos në Evropë, mundësitë e një luftë të Rusisë ose të Austrisë kundër Perandorisë Otomane përkohësisht u larguan. Veç kësaj, antarët e Lidhjes së Shenjtë, duke përfshirë edhe Rusinë, u zotuan të mos përkrahin asnjë lëvizje revolucionare dhe asnjë ndryshim të hartës politike të Evropës. Tani Porta e Lartë e kishte përsëri rrugën e hapur për të shtypur lëvizjet separatiste, duke përfshirë edhe atë të Ali Pashë Tepelenës. Në këtë gjendje të re, Pashallëku i Janinës u gjend i izoluar.

Problemet kryesore që qëndronin përpara Ali Pashës në këtë, kohë ishin: aneksimi i Pargës dhe gjetja e aleatëve në lëmin ndërkombëtar.

Çështja e Fargës u zgjidh pa luftë. Me lejen e Turqisë, Ali Pasha u pagoi banorëve të Pargës që ikën për të mos rënë në duart e tij, 150 mijë lira stërlina për pasurinë e tyre të patundëshme që braktisën, dhe më 10 maj 1819 e shtiu më në fund në dorë qytetin.

Çështja e aleatëve kishte si kurdoherë një rëndësi të veçantë për Ali Pashën, aq më tepër kur tani parashikohej ndërhyrja energjike e sulltanit. Aliu mendonte se Rusia me gjithë pjesëmarrjen në Lidhjen e Shenjtë, nuk kishte hequr dorë nga politika e saj tradicionale kundër Turqisë. Prandaj, qysh më 1815, dërgoi në Moldavi e Vllahi përfaqësuesin e vet. Kostandin Dukën, i cili ra në kontakt me rusët dhe u parashtroi atyre gadishmërinë e Aliut për të marrë pjesë krahas Rusisë me 25-30 mijë ushtarë, në luftën eventuale kundër Turqisë. Si shpërblim Aliu këkonte nga Rusia, që me mbarimin e luftës, të njihte atë si princ më vehte në një territor të gjerë prej Shkodre deri në Vardar e Korinth. Aliu zotohej nga ana tjetër se do të ndihmonte Rusinë me 10 mijë ushtarë sa herë që ajo do të ndodhej në luftë me cilindo fuqi tjetër. Por qeveria ruse u përgjigj me anën e konsullit të saj në Patre (More). Jani Paparigopullit, se Rusia nuk kishte ndërmend t'i prishte marrëdhëniet miqësore me Turqinë, prandaj propozimet e Ali Pashës nuk mund t'i merrte parasysh.

Aliu u përpoq gjithashtu të siguronte përkrahjen e organizatës revolucionare greke "Filiqi Eteria" (Shoqëria e Miqve) e cila po punonte për të organizuar kryengritjen për çlirimin kombëtar të Greqisë. Kjo shoqëri, e themeluar më 1814, megjithëse zhvillonte një veprimtari në rrethana ilegaliteti po korrte sukses në organizmin e kryengritjes çlirimtare. Aliu ra menjëherë në dijeni të veprimtarisë së eteristëve dhe u përpoq të afrohej me udhëheqësit e tyre. Ai kujtonte se Rusia ishte përkrahëse dhe nxitëse e Shoqërisë së Miqve, si rrjedhim ajo ishte në favor të shembjes së Turqisë. Por ky ishte një vlerësim i gabuar i Ali Pashës, që pati pasoja jo të mira në veprimtarinë e tij të mëvonëshme.

Në nëntorin e vitit 1818, në takimin që pati me J. Paparigopullin i tha haptazi se ai e përkrahte veprimtarinë e "Shoqërisë së Miqve" pasi edhe vetë synonte të çlironte pashallëkun e nga vartësia e Perandorisë Otomane. Këtë radhë Paparigo-pulli i dha shpresë Aliut të priste deri sa të shpallej lufta ruso-turke e cila sipas fjalëve të tij, ishte e afërt. Me këtë qëndrim Paparigopulli përpiqej t'i shërbente "Shoqërisë së Miqve" antar i së cilës ishte edhe ai vetë.

Bashkëpunimi midis Ali Pashë Tepelenës dhe "Shoqërisë Miqve" karakterizorhej nga kontradikta serioze. Eteristët nuk shikonin me sy të mirë daljen me vehte të këtij pashallëku kufijtë e të cilit Ali Pasha synonte të përfshinte krahina greke Thesalinë, Epirin, Akarnaninë, Etolinë etj. Eteristët kërkonin të bashkëpunonin me Aliun vetëm për të neutralizuar që të mbehej vegël e sulltanit kundër lëvizjes çlirimtare greke. Ata orvateshin bile të armiqësonin Aliun me Stambollin dhe të nxiste që të fillonte ai i pari kryengritjen kundër sulltanit me qëllim që, kur ushtritë turke të angazhoheshin në Shqipëri. "Shoqëria e Miqve" të fillonte kryengritjen në Greqi, dhe të kishte përballë forca të pakta turke. Por edhe Ali Pashë Tepelena nga ana e tij kërkonte të bashkëpunonte me eteristët, për të mos mbetur vetëm në luftën kundër turqve. Veç kësaj edhe ai përpiqej t'i nxiste eteristët të fillonin përpara tij kryengritjen, për t'i angazhur ushtritë kryesore turke në Greqi dhe për të lehtësuar kështu presionin ushtarak të Stambollit kundër pashallëkut të vet.

Duke e afruar me "Shoqërinë e Miqve". Ali Pasha e la të lirë veprimtarinë e eteristëve brenda pashallëkut. Në fakt eteristët e përdorën pashallëkun si strehë për veprimtarinë e tyre propagandistike dhe organizative. Ata rekrutuan përkrahës dhe brenda në oborrin e Janinës.

Pashallëku
i Janinës

Pashallëqet Shqiptare
Ali Pasha në
Pashallëkun e Janinës
Zgjerimi i Pashallëkut
Marrëdhëniet e Jashtme
Nënshtrimi i Sulit
Forcimi i Pushtetit
të Ali Pashës
Acarimi i Marrëdhënieve
me Stambollin
Marrëdhëniet me
Eteristët Grekë
Prerja e Marëdhënieve
me Stambollin
Ekspedita Turke
Shembia e Pashallëkut
të Janinës


 

 

PËRSHTYPJET  ::  KUSH JEMI  ::  KONTAKTO  ::  FORUM  ::  CHAT

Albanian Network Group - 2003