Faqja Kryesore  >> Historia  >> Pashalleqet e medha  >> Janina
 

Historia e Shqipërisë - Pashallëku i Janinës

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
 

 


 

Prerja e Marrëdhënieve me Stambollin

Kundër Ali Pashë Tepelenës vazhdonin të vepronin feudalët rivalë, shqiptarë dhe turq, të dëbuar nga pronat dhe pozitat që gëzonin më parë në Shqipëri. Epir e Thesali. Nga këta, rivali më aktiv ishte Ismail Pasho Beu. Në sajë të miqësisë që lidhi me Halet Efendiun, këshilltarin më të afërt të sulltanit, dhe të konsideratës që filloi të kishte për të vetë sulltan Mahmuti i II, Ismail Pasho Beu u bë udhëheqësi kryesor i bllokut të feudalëve rivalë të grumbulluar në Stamboll. Halet Efendiu ishte njëkohësisht edhe agjent i fshehur i Fanarit dhe, nëpërmjet Fanarit. agjent i eteristëve. Si feudalët rivalë ashtu edhe eteristët bënin presion të vazhdueshëm pranë sulltanit dhe Portës së Lartë për të organizuar një ekspeditë ndëshkimore kundër Ali Pashë Tepelenës.

Për të përmiresuar pozitën e vet, Aliu kërkoi nga Anglia e Austria të ndërhynin në Stamboll për të ndaluar ekspeditën, përgjegjësinë e së cilës ai ua ngarkonte vetëm rivalëve të tij. Por as në Londër as në Vjenë nuk gjeti përkrahje.

Pas dështimit të këtyre përpjekjeve. Aliu filloi t'i godiste me anë atentatesh rivalët e vet edhe brenda në Stamboll. Atentati i parë u krye por pa sukses kundër Ismail Pasho Beut, në afërsi të pallatit të sulltanit. Njëri nga atentatorët u kap nga garda turke dhe e kallzoi Aliun si shtytës të atentatit. Shtrirja e dorës së Aliut deri në afërsitë e pallatit të sulltanit u dha fund lëkundjeve të Mahmutit të II. Në fillim të vitit 1820, sulltani dekretoi shkarkimin e Ali Pashës nga funksionet zyrtare. Dekretin e sulltanit e aprovoi edhe Sheih-ul-Islami. Ky urdhëroi që Aliu të paraqitej brenda 40 ditëve në Stamboll për të dhënë llogari. Në vend të Aliut, si qeveritar i Janinës dhe i Delvinës u emërua Ismail Pasho Beu.

Ali Pasha u përpoq me anën e dhuratave të mëdha që deri në Stamboll të anullonte vendimin e sulltanit. Ai nisi në Stamboll delegacione pas delegacionesh të përbëra nga shqiptare e grekë, myslimanë e të krishterë, të cilët iu lutën Portës së Lartë mos e largonte Aliun pasi nga qeversja e tij kishin qenë përherë të kënaqur. Këto orvatje nuk dhanë fryt. Aliu i u drejtua qeverisë angleze dhe kërkoi prej saj që të ndihmonte duke mos lejuar flotën turke të afrohej në bregdetin e Jonit. Qeveria angleze nuk pranoi t'ia jepte këtë ndihmë. Aliu atëherë bëri një hap tjetër. Me shpresë se do të drejtonte Portën e Lartë kundër lëvizjen çlirimtare greke, ai e vuri atë në dijeni mbi përgatitjet e "Shoqërisë së Miqve", por pa ndonjë rezultat.

Në përfundim të afatit, Ali Pasha nuk u paraqit në Stamboll. Kjo donte të thoshte se ai po hynte në luftë me Turqinë.

Në pranverën e vitit 1820 marrëdhëniet me Stambollin u prenë. Aliu filloi të merrte masa ushtarake për mbrojtje. Qendër kryesore e rezistences u caktua Janina. Kalatë rreth Janinës u forcuan. Nëpër rrugët nga ku mund të marshonin ushtritë turke u vendosen garnizone ushtarake. Një pjesë e ushtrisë, nën komandën e Myftar Pashës, u vendos në Toskëri, në kalatë e Beratit, Gjirokastrës, Ohrit, Tepelenës dhe në vende të tjera për të mbrojtur pashallëkun nga veriu. Një pjesë tjetër e ushtrisë nën komandën e Veli Pashës, u vendos në Thesali e Lepant për të mbrojtur pashallëkun nga jugu. Pjesa kryesore e ushtrisë, nën komandën e Omer Bej Vrionit, u vendos në lindje të Janinës për të mbrojtur qendrën e pahallëkut. Flota u ngarkua të mbronte gjirin e Artës.

Në të njëjtën kohë Ali Pasha dërgoi deleacione në Gegëri, Kosovë, Mal të Zi, Serbi, Moldavi dhe në Vllahi, për t'i nxitur këto vende të fillonin luftën kundër Turqisë. Në prill 1820 ai u takua me J. Paparigopullin të cilit i kërkoi ndërmjetësimin e tij dhe të qeverisë ruse për të bërë një kryengritje të përbashkët me "Shoqërinë e Miqve". Përfaqësuesi rus nuk i dha përgjigje të prerë por i premtoi se këtë propozim do t'ia parashtronte ambasadorit të tij në Stamboll.

Mospranimi i Aliut për t'u paraqitur në Stammboll dhe përgatitja e tij për qëndresën e armatosur, e shtytën sulltan Mahmutin e II, në maj të vitit 1820, të shpallte Ali Pashë Tepelenën "fermanlli".

Për të mobilizuar popullësinë e pashallëkut, Aliu thirri, më 28 maj 1820, në një mbledhje të posaçme krerë shqiptarë e grekë, hoxhallarë e priftërinj. Me një fjalim të gjatë pasi u kujtoi politikën që kishte ndjekur deri atëherë, qetësinë dhe barazinë që kishte vendosur, përkrahjen që u kishte siguruar të krishtërëve, ndihmën që u kishte dhënë në zhvillimin e zejtarisë e tregëtisë, në fushën e arësimit dhe të kulturës, në ndërtimin e rrugëve dhe të kishave, u kërkoi atyre të bashkoheshin me të kundër ushtrive të sulltanit. Ai u premtoi dëgjuesve të tij se po të thyheshin turqit osmanlli do të krijonte një shtet kushtetues që do të përfshinte Shqipërinë e Thesalinë kurse Greqia qendrore dhe Morea do të organizoheshin në një shtet autonom nën mbrojtjen e vetë Aliut. Kryengritësve grekë u premtoi ndihmën e tij, dhe si hap, të parë u jepte 1.500.000 grosh.

Me programin e vet Ali Pasha gjeti përkrahje vetëm në popullësinë shqiptare të pashallëkut, grekët qëndruan të lidhur pas "Shoqërisë së Miqve". Grekët e oborrit të tij, në pjesën më të madhe eteristë, e nxitnin Aliun t'u qëndronte me armë ushtrive turke duke i dhënë shpresë së në të njëjtën kohë do të fillonte edhe kryengritja e përgjithëshme greke. Ali Pashë Tepelena e kuptoi me në fund gjendjen e vet të dëshpëruar dhe se po luftonte më parë edhe me tepër për lirinë e Greqisë se sa për pavarësinë e pashallëkut të tij. Por tashmë lufta kundër sulltanit ishte e pashmangëshme.

Pashallëku
i Janinës

Pashallëqet Shqiptare
Ali Pasha në
Pashallëkun e Janinës
Zgjerimi i Pashallëkut
Marrëdhëniet e Jashtme
Nënshtrimi i Sulit
Forcimi i Pushtetit
të Ali Pashës
Acarimi i Marrëdhënieve
me Stambollin
Marrëdhëniet me
Eteristët Grekë
Prerja e Marëdhënieve
me Stambollin
Ekspedita Turke
Shembia e Pashallëkut
të Janinës


 

 

PËRSHTYPJET  ::  KUSH JEMI  ::  KONTAKTO  ::  FORUM  ::  CHAT

Albanian Network Group - 2003