Faqja Kryesore  >> Historia  >> Pashalleqet e medha  >> Janina
 

Historia e Shqipërisë - Pashallëku i Janinës

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
 

 


 

Shembja e Pashallëkut të Janinës

Porta e Lartë kërkonte që qëndresa në Janinë të përfundonte një orë e më parë me qëllim që t'i kishte ushtritë e lira për të përballuar gjëndjen revolucionare në Greqi. Për këtë arsye Ismail Pasho Beu i propozoi Aliut të dorëzohej duke dhënë shkresën se do të falej nga sulltani.

Por Ali Pasha e hodhi poshtë propozimin dhe vendosi të vazhdonte qëndresën me shpresë se do të përmbysej raporti i forcave në favor të tij. Shpresat e Aliut mbeshteteshin te përçarja që përpiqej të mbillte në radhët e pashallarëve turq, te përpjekjet që ndërmori për të riorganizuar ushtrinë, te shpërthimi i kryengritjes greke që po organizonte "Shoqëria e Miqve" dhe te kryengritjet e popullsive të tjera të Ballkanit.

Ndonse i rrethuar, Aliu nuk i humbi kontaktet me jashtë. Me anën e informatorëve që kishte në ushtrinë armike, ai ishte në dijeni të antagonizmave që zienin midis pashallarëve turq. Me dinakëri të hollë, ai u përpoq t'i shfrytëzonte këto antagonizma dhe mundi të bënte për vehte repartin e suliotëve, të cilët nën komandën e kapedan Noti Boçarit kishin marrë pjesë, krahas ushtrive turke, në rrethimin e Janinës. Ai lidhi me Noti Boçarin një marrëveshje. Në mbështetje të kësaj, suliotët fitonin të drejtën të ktheheshin në Sul me kusht që të dezertonin dhe të hynin në luftë kundër ushtrive turke. Pasi u shkëmbyen midis tyre pengje, suliotët dezertuan. Pastaj filluan të sulmonin ushtrinë turke dhe të shqetesonin rrugët e furnizimit të saj.

Për të riorganizuar ushtrinë e mëparëshme, në fillim të vitit 1821, u nisën nga Janina disa nga bashkëpunëtorët e Aliut (Tahir Abazi, Zylyftar Poda. Ago Vasjari, etj.) të cilët u shpërndanë në Shqipëri dhe në Epir, dhe formuan disa çeta vullnetarësh. Në shkurt 1821 shpresat e Aliut u shtuan pasi Ismail Pasho Beu u shkarkua nga sulltani për pazotësi. Në vënd të tij u emërua ish-veziri i madh, Hurshit Pasha. Aliu hyri menjëhere në bisedime me komandantin e ri për të fituar kohë deri sa të fillonte kryengritja në Greqi. Por një muaj më vonë kur në More shpërtheu kryengritja e armatosur dhe kur informatorët turq diktuan shënjat e bashkëpunimit midis Aliut dhe "Shoqërisë së Miqve", Hurshit Pasha e kuptoi dinakërinë e Aliut, prandaj fiiloi sulmet kundër kështjellave të rrethuara. Ali Pasha, gjithënjë me qëllim që të fitonte kohë, i vazhdoi bisedimet, dhe luftimet herë pas here u ndërprenë.

Në gusht 1821, rrjedhimi i ngjarjeve ndryshoi menjëherë në dëm të Ali Pashës. Me urdhër të sulltanit, Mustafa Pashë Bushatlliu bashkë me ushtritë e tij i erdhi në ndihmë Hurshid Pashës dhe e shtrëngoi rrethimin e kështjellave të Aliut. Në shtator, ndërsa në Stamboll u ekzekutuan djemtë dhe nipërit e Ali Pashës në Janinë malsorët gegë që bënin pjesë në ushtrinë e Aliut nuk pranuan të luftonin kundër malsorëve të Mustafa Bushatlliut që ishin bashkatdhetarë të tyre dhe u dorëzuan këtyre kështjellën Litharicës, një nga kështjellat e Janinës. Çetat e komanduara nga Tahir Abazi, Zylyftar Poda, Ago Vasjari. Noti Boçari, që vepronin në Çamëri dhe Toskëri, nuk e ndryshuan gjendjen e Aliut. Presioni, i ushtrive turke erdhi duke u shtuar. Shpresat se kryengritja greke do të dobësonte presionin turk u përmbysën. Qeveria turke nuk i luajti fare ushtritë e veta nga Janina. Këto shkaktuan demoralizimin e bashkëluftëtarëve të Aliut. Në dhjetor 1821 filluan dezertimet. Në janar 1822 Aliun e braktisën edhe shokët me të ngushtë të tij si Ago Vasjari, Tahir Abazi, Zylyftar Poda. Forcat që mbetën ua hapën turqve portat e kështjellës buzë liqenit.

Ali Pasha mbeti me pak shokë brenda në kështjellë. Për të shpëtuar thesaret e Aliut që ndodheshin brenda në kështjellë, Hurshit Pasha rifilloi bisedimet për të bindur atë me dredhi të dorëzohej, duke i dhënë shpresë për falje Aliu pranoi të dorëzohej pasi ta shikonte me sytë e tij fermanin e faljes të nënshkruar nga sulltani. Më 14 janar 1822, Aliu bashkë me të shoqen Vasiliqinë dhe me shokët e tij besnikë, Thanas Vajen. Selfo Bono, Fehmi Çamin, etj. u vendos në manastirin e Shën-Pandelejmonit në një ishull të liqenit të Janinës.

Pas 10 ditësh, më 24 janar, Hurshit Pasha mundi ta mashtronte Aliun me një ferman të rremë mbi akordimin e faljes nga sulltani. Më 25 janar 1822 dërgoi një repart ushtarësh turq për ta arrestuar. Por Aliu nuk u dorëzua, dhe në përpjekje me ushtarët turq mbeti i vrarë. Më 23 shkurt 1822 koka e tij u çua në Stamboll ku u ekspozua përpara publikut. Pastaj u varros pranë bijve të tij nga një dervish shqiptar i cili vuri mbi gurin e varrit këtë mbishkrim: "Këtu është varrosur koka e të famëshmit Ali Pashë Tepelenës, ish qeveritar i Janinës, cili më tepër se 30 vjet qeverisi i pavarur në Shqipëri".

Pasuritë e Aliut u konfiskuan të gjitha. Çifligjet e tij të shumta u kthyen, në pjesën më të madhe në pronë shtetërore dhe në pronë të sulltanit. Vetëm një pjesë e vogël u kthye, pronarëve të mëparshëm feudalë. Pasuritë që u gjetën në thesarin e kështjellës, rreth 18 milion grosh, u konfiskuan nga sulltani.

Vrasja e Ali Pashë Tepelenës la një përshtypje të thellë në Shqipëri. Lëvizja e udhëhequr prej tij dhe sidomos qëndresa e fundit, patën një jehonë të madhe në ngjarjet e mëvonëshme.

Pashallëku
i Janinës

Pashallëqet Shqiptare
Ali Pasha në
Pashallëkun e Janinës
Zgjerimi i Pashallëkut
Marrëdhëniet e Jashtme
Nënshtrimi i Sulit
Forcimi i Pushtetit
të Ali Pashës
Acarimi i Marrëdhënieve
me Stambollin
Marrëdhëniet me
Eteristët Grekë
Prerja e Marëdhënieve
me Stambollin
Ekspedita Turke
Shembia e Pashallëkut
të Janinës


 

 

PËRSHTYPJET  ::  KUSH JEMI  ::  KONTAKTO  ::  FORUM  ::  CHAT

Albanian Network Group - 2003