Menjëherë pas mbylljes së
kuvendit, kujdesin kryesor Skënderbeu ia kushtoi
organizimit të ushtrisë dhe marrjes së
masave të tjera mbrojtëse. Organizimi i
ushtrisë ishte një punë që kërkonte
një mund të madh. Ushtria duhej të
krijohej brënda një kohe sa më të
shkurtër. Në të njëjtën kohë
duheshin meremetuar dhe forcuar kështjellat.
Skënderbeu dhe shoket e tij e kishin të
qartë se sulltani do t'i drejtohej sa më
pare Shqiperise kryengritëse dhe se nga rezultati
i ndeshjes me turqit varej gjithë fati i mëtejshëm
i popullit shqiptar.
Gjatë pranverës së vitit 1444, Skënderbeu,
sikurse na njoftojne biografët e tij të
parë, doli personalisht fshat më fshat dhe
bëri regjistrimin e ushtarëve, u shpjegoi
fshatarëve rëndesinë e mobilizimit,
meremetoi dhe focoi kalatë në të cilat
vuri roje të forta, vëzhgoi shtigjet, grykat
e luginat e vendit ku vendosi informatorë për
të lajmëruar sa më parë afrimin
e armikut. Në fund të majit, ushtria shqiptare
prej rreth 10 mijë vetash, në pjesën
më të madhe rekrutuar nga zotërimet
e Kastriotëve, qe gati për të hyrë
në luftë.
Rasti për t'u ndeshur me turqit erdhi shumë
shpejt. Në qershor të vitit 1444, një
ushtri turke prej rreth 25 mijë vetësh,
e komanduar nga Ali Pasha, hyri në Shqipëri
nga lugina e Drinit të Zi në drejtim të
Dibrës. Skënderbeu, i lajmëruar për
afrimin e turqve, u doli përpara me ushtrinë
e re shqiptare. Të dy ushtritë u rreshtuan
ballë për ballë në fushën
e Dibrës, Më 29 qershor, sipas planit të
Skënderbeut, ushtria shqiptare e ndarë në
tri pjesë, manovroi me mjeshtëri dhe tërhoq
sikur të ishte e thyer deri sa e futi ushtrinë
turke në fushën ngushtë të Torviollit
të rrethuat me male e pyje. Kur Ali Pasha kujtoi
se i kishte zënë shqiptaret, në kurth,
u gjend papritmas i rrethuar nga forcat shqiptare
që ishin fshehur në pyje, të cilët
i sulmuan turqit nga të gjitha anët derisa
i shpartalluan plotësisht. Turqit lanë në
fushën e betejës 7 mijë të vrarë
dhe në duart e shqiptarëve gati 500 robër.
Shqipëtarët patën afërsisht 3800
të vrarë e të plagosur.
Me gjithë humbjet e mëdha, fitorja Torviollit,
u prti me entuziazëm të madh si në
Shqipëri ashtu dhe në vendet e ndryshme
të Evropës. Besimi i popullsisë shqiptare
te Skënderbeu dhe te ushtria e re u përforcua.
Jehona e saj i bëri fuqitë evropiane, që
po përgatisnin ato muaj një kryqëzatë
të re kundër turqve ta drejtonin vemendjen
e tyre edhe nga Shqipëria.
Hungarezët, të cilët ishin tërhequr
nga Ballkani filluan përgatitjet për një
fushatë ushtarake të re kundër turqve.
I trembur nga këto përgatitje, sulltan Murati
i II i kërkoi paqë Hungarisë, Vladislavi,
mbreti i Hungarisë dhe i Polonisë e pranoi
paqën dhe kjo u nënshkrua në Seged,
më 12 korrik 1444. Në bazë të
saj, Murati i II hiqte dorë nga sulmet kundër
Hungarisë dhe ndër të tjera i kthente
Gjergj Brankoviçit, që u bë vasal
i tij, Serbinë, Këtij i njihte edhe zotërimet
që ky mbante në Shqipëri (Drishtin,
krahinat në krahun e djathtë të Bunës,
etj.). Pas nënshkrimit të paqës, Murati
i II abdikoi nga froni turk në favor të
birit të tij, Mehmetit të II.
Por paqja e Segedit e nënshkruar për 10
vjet nuk vazhdoi as 6 javë. Me shtytjen e papës,
i cili i premtoi ndihma të konsiderueshme Vladislavit,
ky e shkeli marëveshjen dhe përgatiti një
ushtri prej 14 mijë hungarezësh, polakësh
e rumunësh ndërsa një pjesë e
flotës papale do të dilte në grykat
e Dardaneleve për t'i bllokuar rrugën ushtrise
turke që të kalonte nga Azia Vogël
në Ballkan.
Ndërkohë Vladislavi u vu në lidhje
edhe me Skënderbeun dhe i kërkoi këtij
të fillonte sulmet kundër turqve prapa krahëve
në kohën kur trupat hungare-polake do të
sulmonin nga veriu. Përgatitjet e hungarezëve
ngjallën shpresa të mëdha si në
Ballkan ashtu edhe në Shqipëri. Në
vjeshtë, kur forcat e Vladisiavit krapërxyen
Danubin dhe arritën pa gjetur ndonjë kundërshtim
të madh deri në Bullgari pranë qytetit
Varna, ku vendosën kampin e tyre, në Shqipëri
forca të rëndësishme shqiptare, të
komanduara nga Gjergj Arianiti, hynë thellë
në Maqedoni.
Por fushata hungareze këtë radhë
qe fatkeqe. Murati i II, i cili u kthye persëri
në fron, grumbulloi me të shpejtë në
Azinë e Vogël, një ushtri te madhe
turke dhe me ndihmën e anijeve gjenoveze kaloi
Bosforin dhe u duk befas para kampit të Varnës.
Në betejën e ashpër që u zhvillua
këtu me 10 nëndor 1444 ushtritë e Vladislavit
u thyen shumë keq, duke mbetur edhe ai vetë
i vrarë. Huniadi mezi mundi të shpëtonte
me mbeturinat e ushtrisë hungareze. Shpresat
e popujve ballkanikë që ishin lidhur me
ekspeditën madhe të Varnës, pësuan
një tronditje të madhe. Disfata hungaro-polake
i la dorë të lirë sulltanit t'i drejtonte
ushtritë e veta për të shtypur kryengritjet
në Ballkan. Fuqitë shqiptare u detyruan
të tërhiqeshiri nga Maqedonia, dhe të
përgatiteshin për t'u mbrojtur nga ekspeditat
e turqve.
Turqit iu drejtuan Shqipërisë më
1445. Por edhe këte radhë ata nuk mundën
të depërtonin në thellesi të vendit.
Më 10 tetor 1445 kalorës akinxhij, të
ardhur nga Ohri u ndeshën me forcat shqiptare
në fushën e Mokrës (fusha e Domozdovës)
dhe u thyen keqas. Po këtë fat pësoi
në vitin tjetër, më 1446, ushtria turke,
e nisur nga Shkupi, e cila u thye në fushën
e Otonetës, në Dibrën e Sipërme.
Fitoret që korrën në tri vjetët
e para kundër turqve, ushtarakisht më të
fortë, shkaktuan shqetësimin jo vetëm
të turqeve, por edhe të një fuqie tjetër,
të Republikës se Venedikut.
