Më shihni tek mbytem nga gjarpërinjtë
në muze të Luvrit, në Madrid , në
Nju-jork
Para syve tuaj e aparate turistësh.
qindra vjet kam që vuaj
ngaqë sflas dot
Si të flas?
A mundet një nofull mermeri
të lëvizë një grimë, të
korrigjojë diçka?
vini re sytë e mi, te zgavrat e thella
një enigmë, si amebë të tharë
atje ka.
Një të fshehtë të madhe ndrydh
brenda gjoksit
para syve tuaj, në Paris, në Madrid.
Ah, do të doja dyfish të m'i shtonit,
veç sekretin e madh të shkarkoja një
ditë.
Tek më vini rrotull, unë them me vete
kaq të verbër të jeni sa të mos
të ndjeni këtë,
që ky ngërç e ky ankth në qenien
time
s'është nga gjarpërinjtë, por
nga një tjetër gjë?
Mijëra herë në mijëra net e ditë
të vërtetën e frikshme përsëris
pa pushim.
Me shpresën e marrë se nga kjo përsëritje
ndoshta mermeri pëson një ndryshim.
Po s'ndërron ai kurrë.
Art i skulpturës
gënjeshtrën mbi të ka ngrirë përgjithnjë.
I mbërthyer në dëshminë e saj
të rremë,
të vërtetën kujtoj e qaj për të.
Si çdo gjë e tmerrshme është
i thjeshtë sekreti,
që brenda boshllëku i gjoksit mban.
Afroni, pra, kokat të dëgjoni të vërtetën,
mua s'më mbytën gjarpërinjtë
por trojanët më vranë.
O, sikur të mundja gjithçka të tregoja.
Si do të ngrinit para meje si gur,
kur unë i dënuar mes rropamës suaj
moskokëçarëse
monologun të thurr.
Ju e dini se përpara Trojës ahere,
kali i drunjtë, dhurata e grekëve u shfaq.
Ky kalë në dy grupe i ndau trojanët:
ta pranonin atë, ose ta flaknin sakaq.
Pajtim me armikun, ulërinin tradhtarët
mjaft më me luftë, zjarr edhe helm.
Erdhi koha që shpatat ti kthejmë në
parmenda
armiqtë në miq erdh koha të kthejmë.
Në mbledhje të gjatë "pro"
dhe "kundra" kalit,
unë "kundra", kryesova me tërbim.
Dhe juve ju kanë thënë ahere se hyjnitë
gjarpërinjtë më dërguan si ndëshkim.
Ç'përralla kalamajsh, ç'trillim
për budallenjtë
unë gjarpërinjtë do t'i mbrapsja me
një shkelm.
Po ç'ti bëj fushatës së tradhtarëve
kundër meje
shantazheve,letrave anonime plot helm.
Ditë e natë e me javë polemika vazhdonte,
nga shtresat e mesme e gjer lart në qeveri.
Ishte vjeshtë.
Nën qiellin e hirnosur me erë
kali i drunjtë përjashta priste në
shi.
Atë kalë unë i pari e kisha goditur,
ndaj, e dija, këtë s'do të ma falnin
përjetë.
Më në fund "vijë e butë"
fitoi mbi të "ashprën",
dhe ne "kokëfortët" na vunë
në arrest.
Në burg, me gotën e ujit, në mesnatë
helmin na dhanë ata të pijmë
ata që ulërinin kundër dhunës
e shpatës
Që dinin të kafshonin tamam si gjarpërinjtë.
Në mëngjes që pa gdhirë në
breg të detit
ma hodhën kufomën drejt mbi zhavor.
Rapsodët anembanë përhapën
versionin fals të gjarpërinjve hyjnorë.
Ky ishte mbarimi i polemikës për kalin,
ju e dini me Trojën se ç'ndodhi pastaj.
Tre mijë vjet rrjesht,
nga muzeu në muzera,
unë hamalli i mermertë, gënjeshtrën
mbaj.
Tre mijë vjet...Akoma zjarret e Trojës
si floknajë e kuqe më rrinë në
sy.
Po më i tmerrshëm se zjarret, kumet e vomet
ishte fundi fare,
kur u bë qetësi.
Trojë e braktisur.
Gërmadhë.
Hi i ftohtë;
dhe poshtë ne të vdekurit shtrirë rresht.
Dhe papritur, në muzg sipër tokës së
mardhur
u ndje diçka që atë çante
përmes.
Ç'ish kjo gërvimë kështu, kjo
jehonë?
Vumë veshin. Kuptuam. grekët e ligj
përmbi qendrën e qytetit me parmendë
lëronin
për të thënë se Troja përjetë
vdiq.
Ja më në fund dhe parmenda e tyre.
Ah, plugu i saj si na çante më dysh!
Nga tradhëtia e Trojës, nga gjithë
dhembjet,
ky kafshimi i parmendës më i hidhur ish.
T'i kthejmë shpatat më në fund në
parmenda.
Kështu thërritnin atëherë ata.
Midis fjalëve tuaja, si mallkim, si gjëmë
veshët më kapën edhe këtë
hata.
Më kanë lodhur më shumë, besomëni,
ca fjalë,
se kjo peshë e neveritshme gjarpërinjsh.
Ju, që gjer në hënë kini shkuar,
si vallë
s'depërtoni dot deri në gjoksin tim?
Gumëzhima juaj si zhaurimë deti
më vjen nga çdo anë më përplaset
në vesh,
nga copëra bisedash shumëgjuhëshe rreth
meje
shqetësimet e mëdha të botës marr
vesh.
Degjoj emra shtetesh të reja që kanë
dalë,
emra kombesh e popujsh të rinj dëgjoj,
veç ai, i vjetri, i tmerrshmi kalë,
ashtu si ahere ka mbetur njëlloj.
Prej potkonjve të tij unë rrëqethem
akoma
dhe kështu në mermer i mbrojtur siç
jam,
kurse ju, të panjohurit, ju prej mishi dhe kocke
vërtiteni mospërfillës nga salla në
sallë.
Vërtiteni,
flisni për teatrin e për plazhet,
për gjithfarë motorësh e gjithfarë
qeverish,
pa ju shkuar mendja që ai mund të shfaqet
në një ditë të rëndomtë,
një mëngjes me shi.
Ashtu si ahere...
po mjaft,
u lodha.
Nga vërtitja juaj po më erren sytë,
nga rropama juaj veshët më gjëmojnë
në muze të Londrës në Luvër
e Madrid,
në pafshi ndonjë ditë të behem
copëra,
nga marazi, siç thonë, të plas, t'ia
bëj "krak"
jo kujtimet e Trojës, as gjarpërinjtë
monstra,
por indiferenca juaj
do të bëhet shkak.
